Vroeger was alles beter. Alles was lekker overzichtelijk en kleinschalig. Groente en vlees kwamen van de lokale boerderij. De koeien liepen allemaal in de wei, en groente verbouwde je zelf op het land. En zo zien we het graag; kleinschalig en met de menselijke maat. Hoe anders is het nu in een tijd waarin landbouw en veeteelt tot grote industrieën zijn uitgegroeid. De voorgaande decennia dachten de meeste mensen over dergelijke processen niet zo bewust na. In de afgelopen vijf jaar is dit echter totaal veranderd.
Super de Boer, Edah en Konmar waren in 2004 de eerste supermarkten die onder druk van Wakker Dier stopten met de verkoop van kooieieren, en verkocht Super de Boer als eerste weidemelk van het eigen huismerk. Vervolgens ontstond er een ware slag in de supermarkten om de biologische gunst van de klant. De publieke opinie, aangewakkerd door Wakker Dier en Milieudefensie zorgde voor relatief veel vraag naar biologische producten. Daarnaast zie je ook steeds meer de trend naar een verlangen van de kleinschaligheid uit vroegere tijden, toen nog niet alles “verpest” was.
Biologisch eigenlijk heel logisch … zou je denken. Mij is namelijk altijd verteld dat biologische producten beter zijn voor het milieu, dierenwelzijn, en bovendien zou het ook nog eens gezonder zijn. De afgelopen jaren heb ik dan ook braaf geregeld biologische producten in mijn winkelmandje gestopt.
Maar niets lijkt minder waar. Het gezonde karakter van biologische producten staat zeker niet onomstotelijk vast, blijkt uit onderzoek van onder andere de Stanfort University. Sterker nog; er wordt niet eens getest of biologische bestrijdingsmiddelen schadelijk zijn voor de gezondheid. Wat betreft volksgezondheid en milieu lopen de ideeën uiteen. Maar bovenal is het verbouwen van biologisch voedsel niet toereikend om alle monden op deze aarde te vullen, zo zegt hoogleraar voedselsociologie Louise Fresco in een uitzending van KRO Brandpunt. In haar nieuwe boek “Hamburgers in het paradijs” pleit zij voor meer nuance over ons voedsel.
Mij is in ieder geval duidelijk geworden dat de waarheid niet zo eenvoudig is te vinden. En zo stond ik onlangs nog voor het schap bij mijn supermarkt waar het biologisch gehakt in de bonus was. Als ik het zou kopen weet ik dat ik oog heb voor dierenwelzijn, en bovendien zit er in biologisch vlees minder antibiotica. Ook al schijnt er in biologisch varkensvlees weer vaker de bacterie e-coli te zitten. Wel weet ik dat het milieutechnisch minder verstandig is. Alleen al om de broeikasgassen. Mijn aankoop heb ik maar even uitgesteld, en met veel twijfel vertrok ik weer.
Maar is dat dierenwelzijn dan echt iets dat verder gaat dan goede bedoelingen? Een koe in de wei is gelukkiger dan een stalkoe? Louise Fresco weerspreekt dit, en beweert dat mensen emoties als geluk en blijheid te veel afspiegelen op dieren die deze gevoelens niet kennen. Toch zijn er situaties waarvan ik denk dat ze nooit goed kunnen zijn. Het opzettelijk ziek maken van dieren voor vleesproductie blijf ik een heilloze weg vinden. Schrijver Jonathan Safran Foer legt uit wat de huidige stand van zaken is in een interview dat Wilfred Scholten met hem had voor Netwerk in 2010. Louise Fresco heeft het over meer wetenschap en techniek. Dat zou dierenwelzijn én (milieu)efficiënte productie moeten bevorderen. Zelf denk ik dat zij daar gelijk in heeft, en misschien biedt dit wel enorme kansen voor Nederland als kennisland.
Dat dit verhaal op één of andere manier nog een staartje krijgt is denk ik wel duidelijk. Zelf blijf ik nog met vele vragen zitten waarop ik toch geen eenduidig antwoord kan geven of krijgen. Ideaal is de huidige situatie niet, en heb telkens het idee dat ik moet kiezen tussen twee slechte oplossingen. Wel stimuleert het mij om mijn voornemen om eenmaal in de week geen vlees te eten voort te zetten.
Eet smakelijk, maar vooral ook bewust!
SERGIO'S VIDEO CHOICE:
Klangstof – Death09